امام رضا(ع) و ایران - وبلاگ آموزشی و فنی

به گزارش وبلاگ آموزشی و فنی در خراسان رضوی، کتاب امام رضا(ع) و ایران در واقع انتها نامه کارشناسی ارشد سید حسین حر است که با استفاده از بیش از 130 منبع مختلف حدیثی و روایی تهیه شده و بعد از تغییرانی زیر نظر دکتر منتظرالقائم در دانشگاه اصفهان، در قالب کتاب منتشر شده است.

کتاب امام رضا(ع) و ایران به شیوه کتابخانه ای با تکیه بر منابع اصلی و درجه اول تدوین شده که برای فهم بهتر از منابع درجه دوم و مطالعات و تحقیقات تازه نیز استفاده شده است. بعلاوه ناگفته نماند که برای تحلیل و تبیین حوادث از روش تحلیلی کلی مربوط به کلیات حوادث، و تحلیل جزئی مربوط به جزئیات حوادث سود برده شده است.

کتاب امام رضا(ع) و ایران دارای پنج فصل اصلی و یک نتیجه گیری پایانی است. فصل اول با عنوان ایران در دوره نخستین خلافت عباسی به چگونگی اداره ولایات ایران، شرایط برمکیان در دستگاه خلافت، حدود سرزمین خلافت شرقی مامون و شرایط والیان منطقه ها مختلف می پردازد.

فصل دوم با عنوان اوضاع خراسان در آستانه ورود امام رضا (ع) به ایران، به دو موضوع اهمیت خراسان، مسائل دوره هارون عباسی تا به قدرت رسیدن مأمون و عواملی که باعث رجحان امین نسبت به مأمون در جریان ولایتعهدی شده، پرداخته است.

فصل سوم با عنوان خلافت مامون و قیامهای علویان به علل رویگردانی خراسانی ها از مأمون و قیامهای علویان و اقدامات مأمون برای رهایی از مسائل پرداخته است. فصل چهارم با عنوان ولایتعهدی امام رضا (ع) برای پذیرش، نتایج پذیرش ولایتعهدی، مناظرات امام و... پرداخته است.

فصل پنجم، با عنوان سیره تربیتی، اخلاقی و عملی امام رضا (ع) به گوشه ای از ویژگی های رفتاری و عبادی ایشان پرداخته است. دعا، ایمان و دینداری، کمال خرد و اوصاف دوستداران ولایت از دیگر مباحث این کتاب است.

در بخشی از این کتاب می خوانیم: مرزهای سیاسی خراسان در طی تاریخی طولانی بسیار دگرگون شده است: استان خراسان در دوره اعراب به چهار ربع تقسیم می شد و هر ربع نیز به نام یکی از چهار شهر بزرگ آن روزگار خوانده می شد؛ شهرهاییکه در زمان های مختلف کرسی آن، ربع یا کرسی تمام استان واقع شدند که عبارت بودند از نیشابور، مرو، هرات و بلخ.

پس از فتوحات اول اسلامی، کرسی استان خراسان، مرو و بلخ بود؛ اما بعدها امرای سلسله طاهریان مرکز فرمانروایی خود را به ناحیه باختر انتقال داده، سپس نیشابور را ـ که شهر مهمی در غربی ترین قسمتهای چهارگانه بود ـ مرکز امارت خویش قرار دادند. احتمالاً نزدیک بودن به زادگاه وخواستگاه آنها از یک سو، و آبادانی نیشابور نسبت به سایر شهرهای استان خراسان از سویی دیگر، و بعلاوه مبارزه با خوارج و سرکوب آنها، از سوی آخر دلایل انتخاب این شهر به عنوان مرکز امارت بوده است.

بنابر گفته بیشتر جغرافی دانان و مورخان، این منطقه آباد و بسیار پرنعمت بوده و در آن معادن و زر و سیم و گوهرهای مختلفی وجود داشته است. سرافرازی خراسان بیشتر به سبب کشاورزی این ناحیه بوده؛ تا آنجا که این استان را به حق انبار غلات ایران نامیده اند. از این رو، زندگی در خراسان با شرایط مطلوبی همراه بوده، اما با این همه، در معرض نابه سامانی کشاورزی و زمانی هم ـ به علت استفاده بهینه از منابع آب ـ با کامیابی همراه بوده است. پوشیده نماند که کشاورزی و بازرگانی پیوسته در معرض نابه سامانی های دیگری نیز بوده است.

مردم این منطقه به جنگاوری شهره، و پیوسته مسلح بودند. خراسانیان حکومتی پایدار و پایدار می خواستند که در پناه آن به کشاورزی و بازرگانی بپردازند و از سویی منافعشان نیز مصون بماند. این امور در تاریخ خراسان همیشه مطرح بوده و سبب می شده است که بخش های مختلف آن منطقه در پرتو هدفی واحد گرد هم آیند.

کتاب امام رضا(ع) و ایران به وسیله دفتر نشر معارف در 224 صفحه و قطع رقعی، منتشر شده است.